Người Việt Nam đang cứu vãn ngành điều dưỡng Đức

Đến năm 2025, Đức sẽ cần khoảng 150.000 nhân viên điều dưỡng bổ sung. Vậy nguồn nhân lực này đến từ đâu? Bộ trưởng Lao động Hubertus Heil đang thực hiện một chuyến công du tại Việt Nam để tìm kiếm nguồn nhân lực. Trong vài năm qua, người Việt Nam đã ngày càng trở nên quan trọng đối với lĩnh vực này.

Ngọc Diễn Nguyễn nói rằng anh có hai vấn đề với ngành điều dưỡng ở Đức. 

Thứ nhất: Ban đầu, đồng nghiệp không tin tưởng vào khả năng của anh, dù anh đã hoàn thành khóa học điều dưỡng tại Việt Nam. Tuy nhiên, đồng nghiệp ở Đức chỉ xem anh là một thực tập sinh gặp khó khăn trong giao tiếp bằng tiếng Đức.

Thứ hai: Anh không có cơ hội phát triển sau khi hoàn thành khóa đào tạo vì khối lượng công việc quá nhiều và thiếu nhân sự. “Công việc, công việc và công việc, không có thời gian cho bản thân để phát triển sự nghiệp,” anh chia sẻ với nhà báo Vanessa Vu tại Schaubühne, Berlin.

Ngọc Diễn Nguyễn, sinh năm 1994 tại Việt Nam, đến Berlin vào năm 2017 với tư cách là một thực tập sinh điều dưỡng. Anh là một trong hàng ngàn nhân viên điều dưỡng mà Đức đã tuyển dụng từ Việt Nam kể từ năm 2013 nhằm giảm bớt tình trạng thiếu nhân lực trong ngành chăm sóc sức khỏe. Các nhà khoa học và chuyên gia dự đoán rằng Đức sẽ cần thêm khoảng 150.000 nhân viên điều dưỡng vào năm 2025.

Việt Nam: "Trung tâm cho các nghề nghiệp trong ngành y tế"?

Vậy nguồn nhân lực đến từ đâu? Ở Đức, số lượng ứng viên trong ngành này đã giảm trong nhiều năm qua. Trong khi đó, Việt Nam có thể trở thành một trung tâm cho các nghề nghiệp trong ngành y tế, như cựu Bộ trưởng Kinh tế Đức Peter Altmaier (CDU) đã phát biểu vào năm 2019 trong chuyến thăm Việt Nam. Ông nhận định rằng người dân Việt Nam có khả năng hội nhập tốt và có sự sẵn sàng tham gia.

Điều này cũng liên quan đến việc khoảng một nửa dân số Việt Nam dưới 30 tuổi. Mỗi năm, các trường học đào tạo và đưa khoảng một triệu thanh niên ra thị trường lao động. Đối với Đảng Cộng sản cầm quyền, điều cốt yếu là phải tạo ra các cơ hội nghề nghiệp và hợp tác để gửi họ ra nước ngoài điều này cũng nhằm đảm bảo rằng thanh niên Việt Nam không bắt đầu đặt câu hỏi về tính hợp pháp của hệ thống chính trị một đảng.

Hiện tại, lại có một chuyến thăm từ Đức: Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier và Bộ trưởng Lao động Hubertus Heil (SPD) đang thăm Đông Nam Á, điểm dừng chân đầu tiên là Việt Nam. Heil cho biết mục tiêu của chuyến đi là làm rõ hơn những lợi ích mà nước Đức có thể mang lại cho lao động nước ngoài. Ông đã ký một thỏa thuận với Bộ trưởng Lao động Việt Nam để "tăng cường trao đổi nhân lực giữa hai quốc gia." Hướng đi có vẻ đã rõ ràng: từ Việt Nam sang Đức.

Heil cho biết ông muốn "quảng bá nước Đức như một điểm đến hấp dẫn với điều kiện làm việc và cuộc sống tốt đẹp," với mục tiêu "thu hút những bộ óc thông minh và những bàn tay hỗ trợ từ Việt Nam và Thái Lan." Heil vừa gặp gỡ những người nhập cư mới tại Viện Goethe ở Hà Nội, bao gồm các học viên trong ngành y tế và chế tạo kim loại.

Đức cũng vì lý do lịch sử từ lâu đã trở thành điểm đến của người Việt Nam. Từ năm 2013, số người Việt Nam có việc làm tại Đức với bảo hiểm xã hội bắt buộc đã tăng gấp đôi, đạt gần 58.000 người. Phần lớn trong số họ, gần 11.000 người, sống tại Berlin; tiếp theo là Munich (gần 3.000 người có bảo hiểm xã hội bắt buộc), Hamburg, khu vực Hannover và Leipzig.

Nhóm lớn nhất, hơn 22.000 người, vẫn đang làm việc trong ngành dịch vụ nhà hàng khách sạn, theo dữ liệu từ Cơ quan Lao động Liên bang Đức chủ yếu là trong các nhà hàng, quán ăn, quán cà phê và các cơ sở tương tự. Tuy nhiên, số lượng nhân viên chăm sóc y tế cũng đang tăng lên: đã có gần 8.500 người Việt Nam làm việc trong lĩnh vực y tế và xã hội, chủ yếu tại các viện dưỡng lão, như Ngọc Diễn Nguyễn tại Berlin, cũng như trong các bệnh viện.

Ngành này hiện nay đã thu hút nhiều người Việt Nam làm việc hơn so với các tiệm làm đẹp, vốn từng đứng thứ hai: có 5.500 người lao động Việt Nam tham gia bảo hiểm xã hội trong ngành này. Tuy nhiên, việc thống kê chính xác danh mục này khá khó khăn vì đăng ký kinh doanh của các tiệm làm móng tại các địa phương không đồng nhất, có thể được đăng ký là tiệm làm đẹp, kinh doanh nhỏ lẻ, nghề tự do, hoặc hình thức khác.

Ngọc Diễn Nguyễn đã đến Đức thông qua công ty điều hành bệnh viện và viện dưỡng lão Vivantes. Một công ty con của tập đoàn này đã tuyển dụng nhân viên chăm sóc y tế từ Việt Nam sang Đức đào tạo trong hơn mười năm qua – ban đầu là trong một dự án thí điểm của Bộ Kinh tế Đức, và từ năm 2016, công ty đã tự hợp tác với một đối tác chính phủ Việt Nam.

Ý tưởng là: Viện Goethe tại Hà Nội tổ chức các khóa học ngôn ngữ ngay tại Việt Nam, trong đó giáo viên của viện dạy cho các nhân viên chăm sóc y tế trong suốt một năm để chuẩn bị cho họ về nơi sống và làm việc mới tại Đức. Tổng cộng có khoảng 1.100 giờ học tiếng Đức, bao gồm cả ngôn ngữ chuyên ngành cần thiết trong các bệnh viện và viện dưỡng lão, theo lời ông Matthias Jakuš, trưởng bộ phận ngôn ngữ của viện vào năm 2019 trong chuyến thăm của ông Altmaier. Ông Jakuš cũng cho biết rằng việc cung cấp khóa học cùng chi phí ăn ở cho người tham gia là khá tốn kém.

10.000 Euro cho mỗi lần tuyển dụng

Công ty tư vấn tuyển dụng Anders của Đức ước tính rằng mỗi lao động Việt Nam trong ngành chăm sóc y tế sẽ tốn khoảng 10.000 Euro đầu tư nếu những người lao động mới này đạt trình độ tiếng Đức B2.

Đó có phải là một khoản đầu tư xứng đáng không? Công ty Vivantes Forum für Senioren GmbH chia sẻ rằng họ rất mong đợi sự hợp tác lâu dài và các dự án mới với sự hài lòng cao nhất. Cho đến nay, công ty đã đón nhận hơn 850 học viên Việt Nam đến Đức. Khoảng 90% những người tham gia đã vượt qua kỳ thi sẽ được giữ lại làm nhân viên chính thức. Tuy nhiên, công ty không công bố con số cụ thể là bao nhiêu.

Về lâu dài, khoảng một phần ba những người được tuyển sẽ ở lại làm việc trong công ty, công ty điều hành viện dưỡng lão tại Berlin cho biết. Những nhân viên này “vẫn còn làm việc tại công ty chúng tôi đến thời điểm hiện tại”. Tuy nhiên, khoảng hai phần ba trong số họ “nghỉ việc trong vòng từ hai đến ba năm sau khi bắt đầu làm việc”. Đây không phải là một tỷ lệ nhỏ.

Dù vậy: Chỉ có một số ít người rời Đức và trở về Việt Nam; phần lớn họ tiếp tục sự nghiệp của mình trong các lĩnh vực khác của y tế và chăm sóc sức khỏe. Sự cạnh tranh trong việc tuyển dụng nhân viên chăm sóc rất gay gắt, và các nhà tuyển dụng cần phải tạo ra sự khác biệt. Ví dụ, công ty Wohnen & Pflegen, một chi nhánh của tổ chức Malteser, trả tiền thưởng lên đến 5.000 Euro tại những khu vực khó thu hút nhân viên.

Một lợi ích cho thị trường lao động Đức

Đối với các nhân viên chăm sóc từ Việt Nam, có thể nói rằng: ngay cả khi khoản đầu tư cho từng công ty riêng lẻ không phải lúc nào cũng mang lại lợi ích, thị trường lao động Đức vẫn hưởng lợi.

Đây cũng là kết luận của một phân tích từ Viện Nghiên cứu và Tư vấn về Cơ sở hạ tầng và Vấn đề Y tế (IGES), đơn vị đã nghiên cứu các dự án của Bộ Kinh tế Đức tại Việt Nam. Đặc biệt đáng chú ý: không một cơ sở nào trong số các đơn vị Đức được khảo sát cho biết có trường hợp nhân viên Việt Nam nào phải nghỉ việc do bị sa thải.

Bốn trên năm nhân viên chăm sóc người Việt Nam được IGES khảo sát cho biết họ hài lòng đến rất hài lòng với công việc chăm sóc. Tuy nhiên, cũng có một số hạn chế: thiếu hụt nhân sự, áp lực thời gian cao và khối lượng công việc lớn đều gây ra sự không hài lòng, cũng như các khó khăn trong mối quan hệ với đồng nghiệp. Đây là những vấn đề mà có lẽ tất cả các nhân viên chăm sóc đều gặp phải, bất kể quốc tịch nào.

Tại Hiệp hội Nghề nghiệp Y tế Đức (DBfK) chi nhánh miền Bắc nước Đức phụ trách các khu vực Berlin, Brandenburg và Mecklenburg-Vorpommern, người ta cũng biết rằng lúc đầu, trên các ca làm việc thường có những vấn đề trong sự hợp tác. Hiệp hội thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo chính trị nghề nghiệp, bao gồm cả cho các nhân viên chăm sóc người Việt Nam.

tin-tuc.de tổng hợp (Theo báo: wiwo.de)