Bài bình luận: Trump 2.0 sẽ mang lại lợi ích cho Việt Nam - Nhưng chỉ khi thặng dư thương mại tránh được sự phản ứng của chủ nghĩa dân túy

Trong bài viết này, Marco Förster phân tích cách Việt Nam có thể hưởng lợi từ căng thẳng Mỹ-Trung dưới nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump, nhưng cũng có thể đối mặt với rủi ro nếu các chính sách dân túy của Trump nhắm vào xuất khẩu của Việt Nam.

Khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại nắm quyền, Việt Nam một trung tâm sản xuất đang phát triển và là đối tác thương mại quan trọng của Mỹ có thể hưởng lợi đáng kể từ căng thẳng Mỹ-Trung. Kế hoạch áp thuế 60% lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc của Trump sẽ khiến các trung tâm sản xuất thay thế ở Đông Nam Á trở nên hấp dẫn hơn, và Việt Nam, với năng lực công nghiệp ngày càng mở rộng, đang ở vị thế lý tưởng để tiếp tục đón nhận các sự chuyển dịch này. Tuy nhiên, nếu Trump mở rộng chính sách bảo hộ và ngôn từ dân túy nhằm vào xuất khẩu của Việt Nam tương tự cách ông từng đề cập đến Mexico hay Liên minh châu Âu trong các chiến dịch trước thì cơ hội này có thể nhanh chóng trở thành điểm yếu lớn nhất của Việt Nam.

Vị thế của Việt Nam trong bối cảnh công nghiệp mới nổi ở Đông Nam Á

Trong thập kỷ qua, Việt Nam đã củng cố danh tiếng như một cường quốc sản xuất, thu hút hàng tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ các công ty tìm cách đa dạng hóa sản xuất ngoài Trung Quốc. Việt Nam đã trở thành nhà vô địch xuất khẩu của ASEAN, và đáng chú ý hơn, gần 40% tổng kim ngạch xuất khẩu của ASEAN sang Bắc Mỹ đến từ Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở dệt may và giày dép, ngành sản xuất của Việt Nam đang nhanh chóng leo lên chuỗi giá trị cao hơn. Hai lĩnh vực nổi bật nhất trong sự chuyển đổi này là công nghiệp bán dẫn và ô tô.

Ngành công nghiệp bán dẫn mang đến một con đường đầy hứa hẹn cho Việt Nam. Trước các hạn chế của Mỹ đối với công nghệ Trung Quốc, các công ty như Samsung và Intel đã tăng cường đầu tư vào Việt Nam, gia tăng năng lực cho một ngành công nghiệp dự kiến sẽ đạt doanh thu 100 tỷ USD vào năm 2050. Với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ và chiến lược rõ ràng, ngành bán dẫn của Việt Nam đang định vị mình như một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.

Mối liên hệ kinh doanh giữa Trump, Musk và Việt Nam

Phần lớn người dân Việt Nam có cái nhìn tích cực về Trump nhờ lập trường cứng rắn của ông đối với Trung Quốc. Bản thân Trump cũng dường như có thiện cảm với Việt Nam. Không chỉ phản đối chiến tranh Việt Nam từ những năm 1980, ông còn thăm Việt Nam hai lần trong nhiệm kỳ đầu tiên một lần tham dự Hội nghị APEC và lần thứ hai cho Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên tại Hà Nội năm 2019.

Trump đã thể hiện sự quan tâm đến Việt Nam thông qua các khoản đầu tư lớn. Gần đây, Tập đoàn Trump ký kết hợp tác với Tổng Công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc (KBC) để xây dựng một tổ hợp trị giá 1,5 tỷ USD tại tỉnh Hưng Yên. Dự án này bao gồm khách sạn, sân golf cao cấp và khu dân cư, đáp ứng các tiêu chuẩn thương hiệu của Trump về dịch vụ sang trọng và độc quyền.

Thêm vào đó, mối quan hệ thân thiết của Trump với Elon Musk người ủng hộ nổi bật trong chiến dịch tranh cử gần đây của Trump  cũng là một điểm cộng. SpaceX của Musk đang biến Việt Nam thành trung tâm sản xuất cho dự án internet vệ tinh Starlink, với các nhà cung cấp chuyển dây chuyền sản xuất từ Đài Loan sang Việt Nam để giảm thiểu rủi ro địa chính trị.

Những khoản đầu tư này phản ánh niềm tin của cả Trump và Musk vào giá trị chiến lược của Việt Nam, từ lĩnh vực du lịch đến công nghệ.

Tác động tiềm tàng của Trump lên quan hệ kinh tế Việt Nam - Mỹ

Việt Nam đã duy trì mối quan hệ ngoại giao ổn định với Mỹ, được củng cố bằng việc ký kết quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2023 cấp độ quan hệ cao nhất mà Việt Nam có. Tuy nhiên, các chính sách “Nước Mỹ trên hết” của Trump có thể đặt Việt Nam vào tình thế khó khăn. 

Trong nhiệm kỳ đầu, Mexico từng chịu áp lực từ Trump do bị coi là “lấy mất việc làm của người Mỹ”.

Việt Nam, giống như Mexico, là đối tác thương mại lớn của Mỹ, và Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Sau Trung Quốc và Mexico, Việt Nam là quốc gia có thặng dư thương mại lớn thứ ba với Mỹ. Nếu Trump áp dụng cách tiếp cận bảo hộ quá mức, xuất khẩu của Việt Nam có thể gặp khó khăn, và các tranh chấp về thặng dư thương mại có thể nảy sinh, giống như với Mexico trước đây.

Việt Nam cần thực hiện một cách tiếp cận ngoại giao thận trọng, không thu hút quá nhiều sự chú ý vào thặng dư thương mại lớn của mình với Mỹ. Trong bối cảnh hàng hóa Trung Quốc ngày càng được chuyển qua Việt Nam để né thuế, Việt Nam cần thận trọng. Bộ Công Thương đang tích cực làm việc để thiết lập các tiêu chí nghiêm ngặt hơn cho sản phẩm có xuất xứ Việt Nam.

Cơ hội và thách thức

Sự trở lại của Trump có thể mang lại cơ hội mới cho Việt Nam, thúc đẩy đầu tư và chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc. Tuy nhiên, Việt Nam cần khéo léo quản lý mối quan hệ kinh tế với Mỹ để tránh trở thành mục tiêu của các chính sách dân túy. Miễn là Việt Nam tiếp tục thể hiện mình là đối tác hợp tác, có lợi cho Mỹ, nước này sẽ gặt hái được nhiều lợi ích từ bối cảnh thương mại toàn cầu đang thay đổi dưới thời Trump.

tin-tuc.de tổng hợp (Theo báo: vietnam-briefing.com)