Volkswagen, nhà sản xuất ô tô lớn nhất châu Âu, đã hủy bỏ một thỏa thuận bảo vệ việc làm lâu đời và đang xem xét đóng cửa các nhà máy ở Đức để cắt giảm chi phí. Đây là những gì chúng ta biết cho đến nay và ai có thể bị ảnh hưởng.

Ngay trước khi cuộc họp công nhân bắt đầu vào ngày 5 tháng 9, lực lượng lao động tại nhà máy Volkswagen ở Zwickau, Đức đã phản đối kịch liệt các kế hoạch thắt lưng buộc bụng của hội đồng quản trị.

Thỏa thuận này là một hợp đồng thương lượng tập thể tồn tại hàng thập kỷ giữa Volkswagen và công đoàn quyền lực nhất của Đức là IG Metall. Trước khi bị hãng ô tô khổng lồ hủy bỏ vào đầu tuần này, thỏa thuận đảm bảo an ninh việc làm cho những người nằm trong diện bảo vệ đến năm 2029.

Việc làm được bảo vệ trong bao lâu nữa?

Việc làm hiện chỉ được đảm bảo đến cuối tháng 6 năm 2025 khi kế hoạch quay lại thỏa thuận trước năm 1994, trừ khi đạt được thỏa thuận mới.

"Thời gian này mang lại cho chúng ta cơ hội tìm kiếm các giải pháp cùng với đại diện của người lao động về cách chúng ta có thể định vị Volkswagen bền vững, cạnh tranh và sẵn sàng cho tương lai," thành viên ban điều hành Volkswagen, Gunnar Kilian, cho biết trong một tuyên bố.

Điều này ảnh hưởng đến tất cả các công ty con của Volkswagen không?

Nó ảnh hưởng đến Tập đoàn Volkswagen – bao gồm thương hiệu xe du lịch Volkswagen, thương hiệu xe thương mại của họ, Volkswagen Group Components và các chi nhánh của Tập đoàn, theo thông tin từ người phát ngôn báo chí Maleen Bösenberg.

Vậy có bao nhiêu nhân viên bị ảnh hưởng?

Theo phòng báo chí, thỏa thuận áp dụng cho khoảng 120.000 nhân viên tại sáu nhà máy ở Wolfsburg, Brunswick, Hanover, Salzgitter, Emden và Kassel, cũng như tại Volkswagen Services, Volkswagen Immobilien và công ty giải pháp kỹ thuật số 

Công ty cũng thu hút lao động quốc tế. Tính đến năm 2020, 6,4% lực lượng lao động của Volkswagen là người nước ngoài.

Volkswagen và công đoàn IG Metall của Đức đã đồng ý bắt đầu đàm phán lương tại Hanover vào ngày 25 tháng 9 – sớm hơn một tháng so với kế hoạch ban đầu – để cố gắng đạt được thỏa thuận mới và ngăn chặn các cuộc đình công mà IG Metall cho biết có thể diễn ra từ cuối tháng 11.

Điều gì sẽ xảy ra nếu công đoàn và Volkswagen không đạt được thỏa thuận?

Trong trường hợp đó, các thỏa thuận có hiệu lực trước năm 1994 (khi thỏa thuận vừa bị hủy bắt đầu) sẽ được áp dụng lại từ cuối tháng 6 năm 2025.

Điều thú vị là điều này có thể khiến công ty tốn kém nhiều hơn vì kế hoạch cũ bao gồm mức lương làm thêm giờ, tiền thưởng và trợ cấp nghỉ phép cao hơn – tương đương với một đợt tăng lương đáng kể cho người lao động.

Điều này có thể xảy ra - đặc biệt nếu các cuộc đàm phán thất bại.

Volkswagen đã cho biết nếu quay trở lại thỏa thuận tập thể trước ngày 1 tháng 1 năm 1994, "các đợt sa thải vì lý do hoạt động không thể bị loại trừ".

Chúng ta có thể thấy sự lặp lại của những gì đã xảy ra vào những năm 1990 khi nhân viên được lựa chọn giữa làm việc 4 ngày một tuần hoặc bị sa thải không?

Logo của hãng sản xuất ô tô Đức Volkswagen (VW) được chụp tại nhà máy chính của tập đoàn ở Wolfsburg, miền bắc nước Đức, vào ngày 22 tháng 3 năm 2022

Có thể, mặc dù còn quá sớm để nói. IG Metall đã từng nói rằng họ có thể cân nhắc chuyển sang tuần làm việc 4 ngày như một giải pháp thay thế cho việc đóng cửa nhà máy.

Nguyên nhân của tất cả những điều này là gì?

Theo các lãnh đạo, Volkswagen đang không hoạt động tốt. Kết quả nửa năm không đạt như mong đợi và thương hiệu đang gặp khó khăn trong quá trình chuyển đổi sang xe điện, cùng với nhiều yếu tố khác.

Công ty cho rằng tình hình này là do hoàn cảnh "rất thách thức và nghiêm trọng" mà ngành công nghiệp ô tô châu Âu đang phải đối mặt.

Trong một buổi họp quản lý tại Volkswagen, CEO của Tập đoàn, Oliver Blume, đã nhấn mạnh môi trường kinh tế ngày càng khó khăn với các đối thủ cạnh tranh mới tham gia thị trường, chẳng hạn như các đối thủ châu Á giá rẻ tại thị trường Trung Quốc quan trọng.

Blume cũng đề cập đến chi phí sản xuất cao mà công ty đang đối mặt tại Đức, điều này khiến họ tụt lại so với các đối thủ.

"Với tình trạng hiện tại và chi phí hiện tại, Volkswagen AG sẽ không thể duy trì việc làm trong cấu trúc hiện tại," công ty giải thích. "Volkswagen phải tăng năng suất và giảm chi phí bền vững, đặc biệt là tại các địa điểm ở Đức."

Tuy nhiên, Daniela Cavallo, chủ tịch hội đồng công nhân mạnh mẽ của Volkswagen, cho rằng các vấn đề của Volkswagen là do "nhiều quyết định sai lầm" trong những năm gần đây, bao gồm việc không đầu tư vào xe hybrid hoặc sản xuất xe điện kịp thời.

"Bộ phận quản lý đang đi theo con đường hoàn toàn sai lầm," cô cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên tờ Mitbestimmen!, báo của Hội đồng Công nhân Volkswagen.

Cô nói rằng việc đóng cửa nhà máy sẽ không xóa được các khoản thâm hụt của công ty. Thay vào đó, Volkswagen nên giảm bớt sự phức tạp, tăng tốc phát triển sản phẩm và hành chính, và sử dụng các nguồn lực hiệu quả hơn.

Vậy Volkswagen đã chấm dứt thỏa thuận tập thể – họ sẽ đóng cửa nhà máy chứ?

Có thể. Ngoài việc tối ưu hóa chi phí trên tất cả các lĩnh vực, công ty cũng cho biết rằng các điều chỉnh cơ cấu này có thể bao gồm cả việc đóng cửa các nhà máy, nơi có khoảng 300.000 người làm việc.

"Trong tình hình hiện tại, việc đóng cửa các nhà máy sản xuất xe và linh kiện không thể bị loại trừ nếu không có các biện pháp đối phó kịp thời," công ty cho biết.

Công đoàn đã phản ứng thế nào trước việc này?

Người lao động sẽ không dễ dàng chấp nhận điều này.

Chủ tịch hội đồng công nhân VW, Cavallo, đã cam kết sẽ "chống lại quyết liệt cuộc tấn công lịch sử này vào công việc của chúng tôi. Với chúng tôi, sẽ không có sa thải".

Cô cũng sẽ là một phần của nhóm đàm phán trong các cuộc đàm phán về lương sắp tới.

Những nhà máy nào có thể bị ảnh hưởng?

Các nhà phân tích trước đây đã đề cập đến các địa điểm của Volkswagen tại Osnabrück ở Lower Saxony và Dresden ở Saxony là các mục tiêu có thể xảy ra.

Trong khi đó, theo một cuộc phỏng vấn trên báo của Hội đồng Công nhân Volkswagen, công ty coi "ít nhất một nhà máy sản xuất xe lớn và một nhà máy linh kiện ở Đức" là không còn cần thiết do suy thoái kinh tế và sự không sẵn sàng của khách hàng mua xe.

Theo hội đồng công nhân, điều này có nghĩa là tất cả các địa điểm ở Đức đều đang bị xem xét – bất kể đó là các địa điểm của Volkswagen AG hay các công ty con, ở phía tây hay phía đông nước Đức.

Trụ sở chính của công ty sản xuất ô tô Đức Volkswagen (VW) được chụp tại Wolfsburg, miền bắc nước Đức, vào ngày 3 tháng 9 năm 2024

Tại sao đây là vấn đề lớn đối với Đức?

Volkswagen là một đối thủ lớn và đây là lần đầu tiên trong lịch sử 87 năm của mình, họ cân nhắc việc đóng cửa một số nhà máy. Điều này cũng không tốt cho chính phủ của Thủ tướng Olaf Scholz, vì nó diễn ra vào thời điểm nền kinh tế Đức đang gặp khó khăn.

Mặc dù tác động đối với nền kinh tế Đức có thể là tối thiểu, nhưng xét về mặt gián tiếp và biểu tượng, nó cho thấy rằng bốn năm đình trệ và sự mất dần khả năng cạnh tranh quốc tế cũng đã ảnh hưởng đến các doanh nghiệp toàn cầu của nền kinh tế Đức, theo Carsten Brzeski, trưởng bộ phận phân tích vĩ mô toàn cầu tại ngân hàng ING.

"Nó cũng cho thấy rằng tỷ lệ thất nghiệp sắp tăng lên rộng hơn ở Đức," ông nói.

"Trong năm qua, tỷ lệ này đã tăng thêm một điểm phần trăm," Brzeski tiếp tục, đồng thời cho biết thêm rằng "không thể nói" tỷ lệ này sẽ tăng thêm bao nhiêu.

Hơn nữa, thông báo của Volkswagen có thể gia tăng áp lực lên chính phủ để tăng cường nỗ lực cải cách cơ cấu, chẳng hạn như giảm thủ tục hành chính và quy định, cũng như đầu tư vào cơ sở hạ tầng, số hóa và giáo dục, ông giải thích.

Volkswagen sẽ có cắt giảm việc làm và đóng cửa nhà máy ở Đức không?